Kanaouennoù brezhonek Jos ar Saoz
Jos ar Saoz,bet ganet er reunig er bloavezh 1883, zo bet e veviñ er Marok e-pad e vuhez. Deuet war e leve e Breizh en deus skrivet e vuhez e brezhoneg e doare ar gwerzioù. Enrollet gant Bernez Rouz, ar c'hanaouennoù-se zo bet roet da Dastum.
Joseph Le Saux, né au Reunic en 1883, s'est engagé en 1904 dans la marine. Il reste deux ans en Extrême -Orient puis en Afrique du Nord. Il s'installe comme colon au Maroc où il restera à Benamed pendant cinquante cinq ans. Rentré en Bretagne, il a écrit plusieurs chansons racontant sa vie.
Jos ar Saoz avait reçu la visite des collecteurs de Dastumerien Bro c'hlazig. Ses chansons sont conservées dans le centre de documentation d'Arkae et ont été transmises à Dastum.
Chanson va buhez / La chanson de ma vie
|
1.
|
Tri ugent vloaz em eus bevet, er maez deus va bro garet
Mes al langach brezhonek n'em eus ket disoñjet |
|
J’ai vécu soixante ans hors de mon pays adoré
Mais je n’ai pas oublié la langue bretonne |
|
|
2.
|
Yaouank c'hoazh me oa kuitaet va bro gozh Breizh-izel,
Evit mont da c'hounez ma boued e-barzh ar broioù pell : |
|
Jeune encore, j’ai quitté mon vieux pays de Basse-Bretagne
Pour gagner mon pain dans de lointaines contrées : |
|
|
3.
|
Da Saïgon en Indochin digentañ e oan bet,
Goude oan deuet d'an Afrik da vro an Arabed. |
|
D’abord j’ai été à Saïgon en Indochine
Et ensuite je suis allé en Afrique au pays des Arabes. |
|
|
4.
|
E-barzh ar Marok em eus bevet pad pemp ploaz ha hanter-kant,
Ha 'm eus graet kalz micherioù ; gounezet 'm eus bet arc'hant. |
|
Au Maroc j’ai vêcu pendant cinquante-cinq ans
Et j’ai pratiqué plusieurs métiers ; j’ai gagné de l’argent. |
|
|
5.
|
Boulanjerezh da gomaéns e barzh Kasbah Ben Ahmed
Kafe, hotel ha restaurant ‘barzh ar vro-se em eus graet. |
|
J’ai été Boulanger au début à la Casbah de Ben·Ahmed
Puis j’ai tenu un café, hôtel, restaurant dans ce meme endroit. |
|
|
6.
|
Defrichet em eus douaroù, pevar c'hant devezh-arat
Savet am eus eno tier evit an dud da lojañ. |
|
J’ai défriché deux cents hectares de terres,
J’y ai construit des logements pour que les ouvriers y vivent. |
|
|
7.
|
Penvidik oan deut neuze, mes maleuruzamant
Va madoù zo bet kemeret gant ar gouarnamant. |
|
J’étais devenu riche, mais malheureusement
Mes biens ont été confisqués par le gouvernement. |
|
|
8.
|
Ar gouarnamant pehini ‘noa gwerzhet din tout an douaroù-se
Neus kemeret 'nezo en dro hep paeañ “indemnite”. |
|
Le gouvernement qui m’avait vendu toutes ces terres
Me les a reprises sans verser d’indemnités. |
|
|
9.
|
Soñj a teuas din neuze deus va bro Breizh-Izel,
Da behini a garan mont en dro da vervel. |
|
Je me souvins alors de mon pays de Basse-Bretagne
Dans lequel j’aimerais retourner finir ma vie. |
|
|
10.
|
Hag em eus kuitaet an Afrik evit dont da va bro,
Da Vreizh-izel va bro garet da c'hortoz va maro. |
|
Et j’ai quitté l’Afrique pour revenir au pays.
En Basse-Bretagne, mon cher pays j’attendrai la fin. |
|
|
11.
|
Ha betek an eur-se, me a gano brezhoneg
Langaj deus va yaouankiz n'em eus ket c'hoazh disoénjet. |
|
Et jusqu’à ce moment je chanterai en breton
Le langage de ma jeunesse que je n’ai pas encore oublié. |
|
|
12.
|
Bremañ e-barzh va bro garet brezhonek, me a gan c'hoazh
Hirio ha gant plijadur e-barzh parrez 'n Erge-Vras. |
|
Maintenant dans mon cher pays bretonnant, je chante encore
Aujourd’hui et avec grand plaisir dans la paroisse du Grand-Ergué. |
|
|
|
Kanet gant Jos ar Saoz e Miz Ebrel 1976
E ti ar re gozh "Koad ar vorc'h" e Fouen. © Dastumerien Bro c’hlazig |
|
Chanté par Jos ar Saoz le mois d’Avril 1976
Á la maison de retraite “Koad ar Vorc’h” à Fouesnant |
Chanson Ar martolod yaounank
1. Er bloavezh naontek kant pevar, an amzer a zo paseet
Hag e-barzh ar gêr a Vrest me oa ‘n em añgajet
2. Me moa sonjet ‘n em añgajet, e-barzh ar vartoloded
Evit mont da voiajiñ, d'ar pevar c'horn deus ar bed
3. Da Doulon oan bet kaset ur pennadig goude
Deus pelec'h oan partiet komansamant miz Here.
4. Evit mont d'ar broioù pell digant va batimant
Evit ober daou vloaz kampagn En Extrem-Orient.
5. Deus war bont va batimant deus kreiz ar morioù bras
E Breizh-izel a sonjen mes alas din siwazh.
6. E-lec'h pourmen ar pardonioù gant va mestrezik fidel
Emaon o ruilhal war ar morioù war ur batimant brezel
7. Emaon bremañ er C'hochinchin ur pennad amzer zo
En ur sevel deus ar mintin e roan ur sell tro-war-dro
8. Mes alas ne welan ket nemet broioù savaj
E pere e rankomp chom breman e-pad daou vloaz
9. Ar pezh a zeu d'am c'honsoli ur wechik an amzer
Eo pa zeuan gant plijadur da resev ul lizhe
10. Hag an devezh a hirio ur joa vras am eus bet
En ur lennat ul lizherik gant va mestrez skrivet
11. Hag e-barzh al lizher-se em eus kavet ur fleurenn
Pehini a lavaras din evel ur vouezh souverenn
12. War va delioù alaouret da vestrezik fidel
Pa he deus hi va daspugnet war douar Breizh-izel
13. He deus depozet ur bouch en da intension
An dour en he daoulagad en ur ouelet d'he mignon
14. Hag he deus din lavaret en ur serriñ he lizher
Te a hasto anezho da zont buan d'ar ger
15. Setu aze Konfidañsoù da vestrezik Mari
En em hastit martolod yaouank da zont d'he c'honsoli
16. Ar chanson-man zo bet kompozet e-barzh ar ger a Saigon
Digant ur martolod yaouank deus bord an Acheron
17. Hag ar martolod yaouank-se hirio a zo deut kozh
Dek vloaz ha pevar ugent neus bremañ Jos Ar Saoz
1 8. Mes Kanañ a ra Atav hag hirio e kan c'hoazh
En enor d'an dud kozh pere zo oajet bras
Ti bras koad ar voc'h
1. Bremañ e parrez Fouenant tre kichen e Kemper
Kalz tud kozh a gav hirio aezamant vat ha mizer
2. Un ti bras zo savet espres evit degemer tud kozh
E-lec'h e c'hallont debriñ ha kousket mat deus an noz
3. E-barzh an ti bras-se bremañ tud kozh kazi abandonet
A gav c'hoazh tammoù plijadur digant o c'hamaraded
4. En ur gaozeal deus ar vuhez start neusont bet
En ur labourat an douar pe war ar mor o pesketet
5. Hag ar re deus an dud kozh-se hag a c'hoari c'hartoù
Amañ gant o c'hamaraded e reont partiadoù
6. Gwelet a reer er maner zo merc'hed ha gwazed kozh
C'hoari c'hartoù asamblez a-wechoù betek an noz
7. Mes ar re gozh all koulskoude,pourmen a garont gwelloc'h
E yeont da ober neuze un droiadig barzh ar vorc'h
8. Barzh ar vorc'h e vez evet div pe deir gwerennad
Lod deus outo teu en dro un tammig badaouet
9. An ti bras-se zo dirijet digant an Itron Michel
Karet mat deus toud an dud kozh,« Tous disent du bien d'elle ».
10. Ar wirionez va doue, me gred lavaret deoc'h
An dud kozh a zo kontant barzh residañs Koad ar vorc'h
11. Ar chanson-man a zo kanet gant unan deus an dud kozh
Trizek bloaz ha pevar ugent en deus echu Ar Saoz