Trésors d'archives > Brezhoneg > Kanaouennoù ha Gwerzioù Marjan Mao

Kanaouennoù ha Gwerzioù Marjan Mao


Marjan Mao a oa anezhi ur vicherourez o labourat evit Bolloré er Veilh Baper en Erge-Vras. Gout a ouie ur bern kanaouennoù bet enrollet evit ar wech tout gant Daspugnerien Bro c'hlazig. Savet zo bet ur film diwar he fenn hag he gwaz Fañch a oa tremenet war France 3 e 1981. Setu un tañva eus e ouiziegezh war dachenn ar c'han.

Evit gouzout hirroc'h war Marjan lennit ar pennad gallek savet diwar he c'horre gant Bernez Rouz e 1982 :

Roll ar c’hanaouennoù bet enrollet gant Daspugnerien Bro c’hlazig.

 

1.    Me oa kaset da studi...   11.   Barzh en tu all da Bariz
2.    Pa oan paseal ar c’hoajoù glas   12.   Ar gemenerez 
3.    Al lez-vamm   13.   Deomp da laka bep a chik
4.    La jeune barbière   14.   Ar meliner 
5.    Merc’hed Langolen   15.   Intañv al lochenn
6.    Chañson ar mezvier mechant   16.   Ar plac’h yaouank kozh
7.    Ar pilhaouer   17.   Nouel
8.    Arru eo ar momant ma merc’h da zimeziñ   18.   Marie Louise
9.    Selaouit holl tud yaouank    19.   Al labousig ar c’hoad
10.  Kaeraat ra ar maezioù    20.   Pa oan tisken da vontroulez
 
 

9. Selaouit holl tud yaouank...

 
Selaouit holl tud yaouank, ur son nevez savet
War sujet ur plac’h yaouank he neus darempredet
 
Dont a reas un den yaouank d’he goulenn da bried
Met ar plac’h a respontas nije ket gouzañtet
 
Me,  ‘m eus ket evit an den-se an disterañ karantez
E peseurt mod e kouskefemp en ur memes gwele ?
 
Selaouit ‘ta merc’hig, ha klevet a-dra-sur
An den-se zo penvidik, c’hwi vo en ho plijadur.
 
Na yaes ket ‘ta va mamm baour da ober chagrin din
Kar hervez va santimant, biken na zimezin.
 
Kar me am eus prometet ar gwir fidelite
Da un den yaouank charmant dre ma vin e buhez.
 
E-barzh en e rejimant, eñ eo, ez eo ar model
Deus ar soudarded yaouank kuitaet a Vreizh Izel
 
Ha m’am mefe ar boneur da gaout un den vaillant
Me ne rafen ket a-forzh pa ‘nefe ket arc’hant,
 
Ar priejoù maleurus a weler er bed mañ
Ampechet int gant o zud da gemeret o c’hoant.
 
O ! Nann va merc’hig paour, n’ampechin ket d’ober,
Na da gemeret ho c’hoant ha pa blijo ganeoc’h.
 
_____________________________________________________

10. Kaeraat a ra ar mizioù

Kaeraat a ra ar mizioù, astenn a ra an deiz
Hag al lapoused a gan e-mesk an delioù nevez
 
Dre gichenik va zi, tud yaouank a dremen
O vont da bardoniñ ken joaius, ken laouen.
 
Met siwazh evidon-me ar c'haerañ devezhioù
A zo graet a velkoni hag a huanadennoù
 
Kar an hini a garan en deus va dilezet
Ha va c'halon digantañ d'e heulh en deus kaset
 
Ha va dilezet en deus met piv a ray din-me
Da grediñ en deus graet 'na gant gwir volonte
 
E-barzh kornik ma liorzh me 'm eus ur blantennik
He brankoù a zo disec'het, mervel a ra bep a dammik.
 
Kaer 'm eus mont alies d'he dourañ ha mont stank d'he gwelet
N'hellan ket dont a-benn da c'houzout he c'hleñved
 
Yaouankik evel dezhi diouti on heñvel
Ne ran nemet kastizañ dont a rin da vervel
 
Hiriv evit bevañ 'm eus ezhomm dousijenn
Ma c'halon e gwirionez en em gavo da viken
 
Mil mallozh d'an danvez pa lar din reuzeudik
N'emañ ket evurus evit bezañ pinvidik
 
Gwelloc'h e vez ganin bezañ  .... ha paourez
O vesañ al loened diouzh an noz o c'hoarvez
 
Kar eno da vihanañ war ur c'hrabanat plouz
Evit he ... bezañ paour, me 'm ije kousket didrouz.
 
Bremañ pa yan barzh ma gwele, ne ran nemet en em ruilhañ
Ne deuan ket a-benn an noz d'en em ziskuizhañ
 
Paour eo eñ em c'heñver, koulskoude e garan
Abalamour d'e holl vertuzioù a zo d'e santimant
 
Ma 'n eus soñj evel-se dont da vougañ an tan
Pe hini barzh e galon 'n eus skuizhet e-unan.

11. Barzh an tu all da Bariz

 
‘Barzh an tu all da bariz, Mon cher ami,
Zo ur serten plac’h yaouank, na douchin ket ma gallin miret
Zo ur serten plac’h yaouank, na douchin ket.
 
He neus daou, dri servicher, mon cher ami,
Me oar piv eo, e oant , don de di don don
Me oar piv eo, e oant, à la maison.
 
Ar c’hentañ zo keginer, ...
An eil zo paotr a gambr ...
 
An trede a zo kere
Hennezh eo he c’hoant
 
Ha neus graet dezhi ar botoù
Ar botoù ler lijer
 
Benn oan echuet ganti
Oan aet d’o c’has d’ar gêr.
 
‘N ur wiskañ dezhi he botoù
Dezhi n’ur lavaret
 
Me garfe va mestrezig
Be’añ en ho kostez kousket
 
En ur gwele koat koaret
Bordet a zantelez
 
Hag ar rosignol bihan War ar bank o kanañ

 

 


12. Ar gemenerez

 
Selaouit hag ho klevfot, ho klevfot kanañ
Ar chañson nevez savet, kompozet ar bloaz-mañ
 
‘Zo savet d’ur gemenerez he anv Maïvon
He neus tailhet rochedoù d’an Aotrou ar baron
 
Rochedoù lien fin, rochedoù lien tanv
A zo brodet war an daouarn, gwriet gant neud arc’hant.
 
‘Benn oan achuet gante, e oant laket en ur pakad kloz
Neuze e yae Marrivonig d’o c’has d’ar gêr d’an noz.
 
Deboñjour deoc’h paotr lakez, ha c’hwi palafrinker
Ha c’hwi lavarfe din-me, h’ar baron zo e kêr ?
 
Ar baron diouzh e wele, glevas buan an trouz
Hag a c’houlas piv zo aze war ar parviz ?
 
Piv zo aze war ar parviz d’an eur mañ diouzh an noz
 
N’eus nemet Marivonig, ho ponamiez koant,
A zo deut da gas rochedoù deoc’h-c’hwi Baron yaouank
 
- » Digor an nor paotr lakez, ha digorit neï frank
« Vit ma gallo Marivonig dont d’am gwelet d’am c’hambr
 
Pa edo Marivonig ‘ vont d’an dirioù d’an nec’h
Ar Baron lampon sache dei war he brec’h
 
Didostit Marivonig vit aour na vit arc’hant
Deut da aozañ din va gwele, depech ma teus c’hoant
 
Me ne ran ket kant mil foutr gant aour nag an arc’hant
Me a gousko un nosvezh gant ur baron yaouank.
 
_____________________________________________

14. Deomp da lakat beb a chik

Deomp da lakat beb a chik en enor d'ar gwraget
Hag an hini n'en deus ket a gas anezhañ da gawet
 
Ar wreg a laras d'ar vatez digant un aer da c'hoarzhin
Kaset lein d'ar mevel bras kazi sur ne savo ket ken
 
Petra a zo gantañ c'hoarvezet e-barzh an noz
Dec'h da noz o tebriñ koan e oa yac'h ha dispoz
 
'vel ma mestrez ez on bet ha 'm eus paket ma marv
Met ne laran ger da zen, din va unan ar gwashañ.
 
Gwall abred on komañsetr da vouchañ d'ar merc'hed
An dra-se zo penn kaoz din on chomet krakoset
 
Reteti tra la lenig, soubenn an amann rouz
Va zad oa un tamm brav a baotr, me zo chomet pikouz.

14. Ar Meliner

 
Ken Trist eo va flanedenn, aet on skuizh o ouelañ
E-kreiz va brasañ anken, ‘n em lakan da ganañ
 
Da welet ha me gavo remed d’am foan spered
O kontañ deoc’h va c’hlemmoù tud yaouank selaouet.
 
Me zo ur paour kaezh meliner, hi oa merc’h tiegezh
Goude bezañ he c’haret , me oa karet ivez.
 
Evel ne oa etrezomp nemet ur park hebken,
Vijomp bepred asamblez, o c’hoari, o pourmen.
 
O c’hoari, o ebatat, hep kontañ hep muzul
Ar c’hatekiz a-wechoù, an oferenn d’ar sul.
 
An dud demeus hor gwelet lavare etrezo,
‘Renkomp be’añ breur ha c’hoar pa n’em heuliomp ato
 
Nikun n’en nije soñjet e oa an ebatoù,
Oc’h ober ar skoulm kentañ etre ar c’halonoù
 
Mes ar vugaleaj eürus zo pell zo tremenet
A-boan graet ar pask kentañ, ni oa dispartiet
 
Hi oa kaset da Vrieg, lakaet e pañsion,
Me yeas gant va c’herent en tu all d’ar c’hanton.
 
Va zad o vezañ meliner, feurmas ur veilh nevez,
Ret e oa din labourat ha cheñj krenn a vuhez.
 
Deskiñ lemmat ur velin, ober paotr meliner,
Digoriñ nor ar skulchoù, pep tra en ur ger.
 
Met dont a reas ar mare da vont er maez ar vro
Deus va c’hoarezig vihan ne glevan ket keloù
 
Deus he c’herent kennebeut, ne glevan ket kaozeal
Hep ne c’hallan goulskoude, donet o disoñjal.
 
Echu va dri bloaz servij da viz eost diwezhañ,
Degouezhet on e ti va zad laouen en ur ganañ,
 
Hag evel d’ur goulvenig eo libr he divaskell
‘N ur vont maez deus ar gaoued a gan, a nij a-bell,
 
O vonet prestik goude da wel’ ma mignoned
Distro on deus va hent hep digarez ebet.

 

 

Retour


Trésors d'archives > Gwerz an Ivantor

Gwerz an Ivantor

La loi de séparation de l'église et de l'état est votée le 9 décembre 1905.  Dès le 9 décembre, le Conseil de fabrique envoie la protestation suivante : « Nous remettrons les biens de notre fabrique paroissiale qu ‘à l’évêque de Quimper ou à son délégué, et protestons à l’avance contre toute dévolution qui serait faite de ces biens à n’importe quelle association malgré nous et en violation des lois de l’église ».Les choses se corsent le 2 mars 1906. Le préfet ordonne l’inventaire des biens de l’église dans un climat quasi insurrectionnel. La complainte de l’inventaire (Gwerz an Ivantor » nous donne le détail de la journée.

1

D'eus a lein an neñvoù

Taolit warnon ur sell

M’ho ped,spered santel

Roït din ho krasoù

2

C’hwi Sant Charlez, m’ho ped,

Dre ma’z hoc’h va faeront

Kennerzhit va spered

Ha tommit va c'halon.

3.     

Roït din an talanchoù

Pere am-eus ezhomm

'Vit displeg 'n torfejoù,

Erruet er c'hanton

4.     

Dre urzh 'n Aotrou prefed

Kerkent ha goulou deiz

'N iliz dle be'añ kelc'het

E-barzh bourc'h An Erge

5.     

Dre ma oa un torfed,

Ar pezh e-noa d'ober

Abred ' oant partiet

D'eus ar ger a Gemper.

6.     

Ar jañdarmetennoù

'N em lakas da gargañ,

Dirak maner ar c'hleuzioù

'Vit mont buanoc'h c'hoazh.

7.     

'Vel ur bouted kelvez,

O gwelet oa eskamm

Entrel e bourc'h Erge

Holl oant dre an daoulamm.

8.     

Adjudant ar c'harter

Me a gred o lakas

Pemp kichen peb skalier

O sabrinier en noazh

9.     

'Raok m'erruent e ker

Oa klevet ur c'horn-boud

Ha mouezh trist ar c'hleier

Evit ober da c'hout

10.   

Tud a feiz, a galon

'Vel poulzet gant 'n avel foll

D'ansav o relijion

yelas 'n iliz 'n un taol.

11.   

Si vis pacem pax bellum

Raktal an norioù oa prennet

Ar re-se oa komzoù Samson

Pa gombatas ar Filistined.

12.   

Gwraged Kerfrez ha Lezerge

Vije stropet gant ur chadenn,

Ha konduet da Gemper goude,

Pa 'nefe urzh ar c'habiten.

13.   

Klasket 'n oa mont er vered,

'Vit sikour ar re-all,

Goude ma oa bet kelc'het

Dre urzh an dud fall.

14.   

Kouezhañ 'rae kalzik glav

Pa 'n em gavas ar c'hontroler

Gant daou zen gwisket divalav

Hag ivez ur c'homiser.

15.   

Daou gantonier oa prezant

'vit servij da destoù

dre urzh ar gouarnamant

Gant aon da goll o flasoù.

16.   

N'eo ket ret be'añ difisil

'Vit ober ur seurt micher

Ober rankont soubenn vijil

C'hwec'h real bemdeiz 'zo dister.

17.   

Neuze ar c'hontroler er penn

'Vel ur vandenn tud nec'het

A yaent da zispleg o lezenn

Kichen dor ar porched.

18.   

Eno, e rankent selaouet

Div brotestasion

Hini Jañ-Mari Nedeleg

Hag hini an Aotrou person.

19.   

Boñjour, eme ar c'hontroler

Me c'houl an nor digor

Me 'zo deut a Gemper

'Vit ober 'n Ivantor.

 

Komzoù 'n Aotrou Person

20.   

Choazet on gant Doue,

'Vit prezek e lezenn,

Ne c'houzantin morse

'N digor ne 'po biken

21.   

'Vel person ar barrez,

Me 'ra deoc'h un ali

C'hwi ' ra ur fallagriezh

Lako dichañs en ho ti.

22.   

Kalon 'po da brofaniñ

Ti redemptor ar bed :

Potius mori quam foedari

Ne drec'hoc'h biken bretoned.

23.   

Meur a iliz 'zo bet ruiet

Gant gwad kristenien fidel

'n ur gombatiñ frañmasoned

O tifenn al lec'hioù santel

24.   

Herodias en oa goulennet,

Dre un ali treïtour

Vije laket war un asïed

Penn sant Yann Badezour.

25.   

Sant Laorañs, Sant Sebastian

O doa gouzantet ar marv

Kentoc'h evit mankout d'o lezenn

Breizh 'ra kalz enor dezho.

26.   

Ar profed Isaï, gwechall

Oa heskennet dre an hanter

Dre ma oa vel kallez all

Bepred fidel d'hor salver

27.   

Ar vaouez Machabe

Hag he seizh krouadur

Sant Eleazar goude-se

Zo bet merzherien pur

28.   

D'ar marv seurezed zo aet

Hervezh lavar an istor

Amzer Robespier me gred

'N ur ganañ ar "Veni creator".

29.   

A-viskoazh zo kombachoù

A-viskoazh zo brezel

Ar c'hentañ oa en neñvoù

Gant arme sant Mikael.

30.   

Pere en doa kombatet

Drouk-Aeled Lusifer

Dre ma oant 'n em revoltet

A-eneb d'o c'houer.

31.   

Gant an intañvez Judit

Ar jeneral Holofernes,

A oa dibennet e publik

dre ma oa ur païen didruez.

32.   

Tobi pa yeas da gousket

A oa un den dispar

A-benn ma oa dihunet

E oa dall pebezh glac'har.

33.   

Nabukodonozor, ur roue

'N oa graet ur statu vras

Ur menik a-berzh Doue

Kerkent her bruzhunas.

34.   

Galloud ar frañmasoned

Zo ivez memestra

Ar re-se vo diskaret

Pa soñjint an nebeutañ.

35.   

Dre c'hras ar brofeted

Me am oa douetañs,

C'hwi pije sikouret

Disenoriñ ar Frañs.

36.   

War Menez Sinaï gwechall,

Oa lennet an dekalog,

Me ho ped da studial

An dekved artikl 'vit o lod.

37.   

Ar bloavezhioù a dremeno,

'vit skoazellañ ur seurt lezenn,

O brud fall bepred a chomo,

E-touezh ar bobl kristen.

 

Komzoù Jañ-Mari Nedeleg

38.   

E anv "Conseil" ar fabrik

Me lavar a-vouezh krenn

En desped d'ar republik

Ni chomo kristenien.

39.   

Me lavar e Brezhoneg

Ma faot deoc'h ivantoriñ

C'hwi 'peus netra da welet

Pep hini zo mestr en e di

40       

Gant rezon ne c’houzantin ket

Hon iliz gant e holl madoù

Vefe estimet ha prizet

Roet deomp gant hon tadoù.

41.   

Vel hon tud kozh, ni zo fidel

Lezomp a-gostez hon anken

D'an iliz ha da Vreizh-izel

holl tud erge savomp hor penn

42.   

Na pegen kaer eo hon iliz

Gant un tour-mein kizellet

Amañ kozh ha yaouankiz

Holl hon deus tremenet.

43.   

Sevel a ra dreist an douar

E benn echuet gant ur groaz

Dreist an drubuilh hag ar glac'har

Gwern burzhudus dreist ar mor bras.

44.   

Pet paotr mat zo bet gwelet

En amzer vremañ ha gwechall

Dre an nor-dall frank digoret

O tougen banniel Sant Gwenal.

45.   

Pet kristen mat vez joaïus

Pa wel d'eus an tourioù

An dud o tont niverus

Vit asistañ en ofisoù.

46.   

'N ur vont war-zu joa an eured

E vez klevet forzh kalonoù

Pe tristidigezh ar vered

o skeïñ beb sort poulzadennoù.

47.   

Dre ma oa da Zoue fidel

E harzhik ker Babilon

Oa taolet ar profet Daniel

En ur foz e-touezh seizh lion.

48.   

Habakuk, den a galon

Dre ur vlevenn gant un Aël

Oa douget betek Babilon

Vit kas boued da Zaniel

49.   

Bev a-benn seizh devezh goude

daniel a oa sortiet

Ken souezhet oa ar roue

Ma oa 'n em gonvertiset.

50.    Josue dre ur mirakl dispar

Evit hiraat an deiz

Harpas an heol hag al loar

Evit avantach e arme.

51.   

Na pegen kaer oa gwelet

Uc'h ar gerik Gabaon

An heol a oa harpet

Al loar uc'h Aialon.

52.   

Mar gallfe ar spered furchal

hag ar planedennoù lennet

Sekrejoù don ar vein gwechall

Vefe kurius bras da glevet.

53.   

C'hwi rento kont 'eus an drama

Da zoue e traonenn Josafat

Pa sono ar varn diwezhañ

'Vit separiñ ar fall d'eus ar mat.

54.   

Morse 'm eus graet mechantiri

Na d'am mamm na d'am zad

Mes ma faot deoc'h ivantoriñ

Me a gred c'hwi 'po koat.

55.   

Neuze ar c'homiser Judik

A respontas en ur grenañ

E anv ar republik

An nor vo drailhet memes-tra.

56.   

Daou zen oa gant loc’hoù

Da heuilh ar c’hontroler

Evit drailhañ an norioù

O min a verke sklaer.

57.   

O jiletenn a oa re verr

Na pegen strizh oa o bragoù

O roched, mat d’ar pilhaouer,

Ha kalz re hir oa o botoù.

58.   

Me gred e oant ofiserien,

D’eus kompagnunezh an heol,

Gwech e klaskont an aluzenn,

Gwech labouront ‘vit Per ha Paol.

59.   

Kerkent ma oa eizh eur sonet,

E komañsas an taolioù,

War dor an iliz beniget,

En desped d’an daeloù.

60.   

Me c’houlenn war ma daoulin,

O ? pa soñjan, na tra iskis ;

Ne welin mui ur seurt krim,

Drailhañ dorioù hon iliz.

61.   

Heb respet ‘vit ar re varv,

Un nebeut jañdarmetennoù,

C’hoant dezho d’ober o faro

A savas war ar bezioù.

62.   

Neuze oa bet ur boulzadenn,

Gant un niver bras a dud

A forsas anezho da ziskenn,

Didrouz ‘vel ma vijent mut.

63.   

Goude ma oa drailhet an nor,

Gant paotred ar c’hontroler

A soñje dezho kaout digor,

Mes diouzhtu oa ur voger.

64.   

Pa oa foeltret ar voger,

Int a soñje, oant paotred vat

Mes n’oa ket echu an afer,

Goude oa treustennoù koat.

65.   

Pa sonas kreisteiz e ker,

E oant klevet o c’houlenn dour

Diouzhtu oa aet ur mesajer

Da Gemper da c’houlenn sikour.

66.   

Raktal ar prefed Colignon

C’hortoz keloù, pad ar mintin,

Ro urzh da gas ur vatailhon

Hag ar c’homandant Quentin.

67.   

Pa erruas ar soudardet,

Gant o munisionoù,

Evit daou zevezh ganto boued,

Ha me gred kartouchennoù.

68.   

Ouzhpenn pevar c’hant anezho

Unan bennak d’eus ar barrez,

Kazi holl pa soñjent en o bro,

War o bizach oa tristidigezh.

69.   

Un tabouliner oa plaset,

Evit son teir abadenn,

Ar c’homiser ‘n oa goulennet

Digor e anv al lezenn.

7O.  

Kerkent, vel ur mesajer,

Ar c’hoñseilher jeneral

A savas war ur voger,

Evit iñploriñ ha suplial.

71.   

<< E anv, kristenien ar c’hanton,

Eme an Aotrou Servigny,

Me lavar a-greiz kalon,

Paotred kalet poent eo echuiñ.>>

72.   

Karet gant an dud a-feson,

E gomzoù oa selaouet,

Ha memes an Aotrou Person,

‘n oa truez d’eus ar soudardet.

73.   

Ar peoc’h oa bet sinet,

Diwezhat d’eus an abardaez ;

Goude , ivantor a oa graet,

E Kerdevot ha Sant Gwenole.

74.   

Ur jañdarm, heb damantiñ,

E brieg oa bet gwelet,

Pa oar aet da ivantoriñ,

Kriz e keñver ar merc’hed.

75.   

Ur vedalenn aour ‘n oa bet,

Ha memes unan militer,

Un nebeut taolioù war e veg,

Hag ar votez en e revr.

76.   

An neb a vez lous e fri,

Koulz en Erge hag e Brieg,

Hervez ma lavar pep hini,

Vez anveet merc’hiek.

77.   

Enor da Vreizh da viken,

diskouezet en deus sklaer,

Ez int d’eus gouenn ar verzherien,

Ha fidel d’hor salver.

78.   

Un nebeut kristenien vat

Zo bet klozet er prizonioù,

Dre ma ‘n oa dalc’het mat

O tifenn an ilizoù.

79.   

Pennarun hag Ar Gall,

D’eus paotred kalet Brieg,

D’eus Landelo oa un all,

An Aotrou kure Dantec.

80.   

E parrez Tourc’h ur marichal,

Hag ar Roue oa chadennet,

Evel ar sent gwechall,

D’ar prizon oant kunduet.

81.   

Aotrou kure Langolen

Piedoye, e anv mat,

Dre ma oa start d’e lezenn,

Zo bet er prizon ur pennad.

 

Diskan

Enor da gristenien Arvor,

Koulz en deiz hag en noz

int sur da gaout digor,

Gant Sant Per ar baradoz !

 


Klemmgan Bro Eliant

Klemmgan Bro Eliant

gant Guillaume Kergourlay

E miz Gouere 1989 zo bet savet un abadenn barzhoniezh ha sonerezh evit gouel 500vet bloavezh Itron Varia Kerzevot.
Savet zo bet ur mell barzhoneg e galleg anveet Rhapsodie Macabre sur la peste d'Elliant, dibunet eo bet gant François Kergourlay heuliet gant sonerezh Michel Boedec.
Embannet eo bet ar varzhoneg-se gant daou bezh bihan en araok, unan anezhe e brezhoneg. Dre m'eman mojenn Bosenn Eliant penn da benn e glad an Erge Vras e lakaomp anezhe da gaout brud en dro :
 
Etre stêr Odet ha Stêr Jet
'Zo un enez kreiz an douaroù
Bro Eliant a vez hanvet :
Pinvidigezh ha burzhudoù !
 
Bro Eliant zo distro n' bed ;
Mes ma bed din zo barzh ma fenn
Pa echuo ma fenn ar bed
Ma spered vo atav dibrenn
 
An dud vev hag ar re dremenet
'Zalc'h yaouankiz da virviken
An norioù zo d'an holl digoret
Ar c'halonoù leun startijenn
 
Ne neus drouk-lazh na laeronsi
Na c'hoant drouk 'ba' spered ebet.
Bro Eliant eo evel ma zi,
Ur c'helc'h digor e-kreiz ar bed !
 
E Bro Eliant ema ma c'havel,
E Bro Eliant e vo ma bez
Ne neus lec'h all da vont da vervel
Peogwir aman 'man ma buhez
 
Me n'on nemet ur c'hozh miliner
Em c'halon n'eus na kaon na keun
Na drouk-lavarout na drouk-ober
Mes ma meilh din a flask ar greun.
 
 
 
 

 


Trésors d'archives - radio - Arkae hag ar brezel pevarzek

Bernez Rouz o komz eus levrioù Arkae war ar brezel pevarzek gant Manu Mehu/

France Bleu Breizh-Izel d'an 29 a viz Eost 2014


Trésors d'archives > Brezhoneg > Raklavar trec'h ar garantez

Trec'h ar garantez (Raklavar)

 
Setu raklavar al levr divyezhek bet embannet e 2013 gant Arkae. Skrivet eo bet gant Bernez Rouz.

Dizoloet ‘m eus Jean-Louis Rozeg gant levr Francis Favereau Antologiezh al lennegezh vrezhoneg. Dre ur pennadig tennet eus ar romant Trec’h ar garantez em eus lennet e komze eus va farrez genidik An Erge-Vras.
Kerkent ha prenet al levr e oa sklaer e ouie an den eus doareoù va hendadoù. Sed ‘m eus klasket roudoù eus an den ha kavet ‘m eus er c’hannadig parrez ha pelloc’h e dornskrid ar person.
 
Jean-Louis Rozeg a oa misionaer eus urzh Sant Jakez a Montfort. Mont a rae da brezeg misionoù un tamm pep lec’h er vro. Derc’hel ar feiz, derc’hel ar yezh, derc’hel ar gizioù kozh, evitañ kement-se a yae asamblez.
 
Paotr ar feiz e oa, hag ur feiz kreñv ha kalet e-giz oa bet desket dezhañ en e vro gatolik Bro Leon. Ganet eo bet e Ploueskad e 1898. Ur gronikenn « An taol Lagad » a skrive kazi beb sizhun er gelaouenn « Breiz » savet gant Yves Le Moal, ur gelaouenn kristen e brezhoneg. « Ar relijion da gentañ, eno eo emañ ar silvidigezh rak eno emañ ar wirionez hag an dever »[1].
Stourm a rae evit ar skol gatolik hag a-enep ar skol lik : « Ar skol laik a zo galvet da vezañ magerez ar spered komunist, da vezañ skol ar revolusion »[2]. Goulenn a rae e vije an div skol heñvel ouzh al lezennoù : « Pegoulz e vezo skolaerien Bro C’hall evit ober katekiz er skolioù ? Pegoulz e vezo gwelet skolioù katolik paeet gant ar gouarnamant nann gant ar Gatoliked o-unan ? »[3]
Difenn kreñv a ra ar reolenn divyezhek er skolioù, da laret eo implij ar brezhoneg gant ar vugale evit deskiñ dezhe ar galleg, o sentiñ e-giz-se d’an Ao. Eskop Duparc : « Il est inadmissible que des élèves bretons quittent une école libre urbaine ou rurale sans savoir le Breton »[4]. Skrivañ a rae dija e oa fall stad ar brezhoneg er bloavezhioù tregont:
« Biskoazh n’eo bet ken tost d’e varo ha ma ne deuer ket prim war e sikour emañ graet gantañ da viken »[5].
Petra sonjfe hiziv, pag eo adembannet e benn oberenn Trec’h ar Garantez. ? Ur romant a dalvez dreist holl evit taolenn ar vuhez sokial e Breizh Izel pa oa brezel ar skolioù o ren. Tud an Erge a gavo ouzhpenn taolenn vev ur match mell-droad eus ar Baotred Dispont ha skeudenn an Aotrou Bolloré, rener ar Veilh Baper, madoberour ar barrez.
 
 

[1]  Hervez Yvon Tranvouez : « Dictionnaire du monde religieux dans la France contemporaine » P. 372.
[2] « Breiz » 7 a viz Ebrel 1929.
[3] « Breiz », 22 a viz Mae 1932
[4] Programme breton imposé par Mgr Duparc aux écoles chrétiennes de Quimper et de Léon. E « Breizh » 16 a viz meurzh 1930.
[5] « Breiz » 3 a viz Gouere 1932.