Ar Stangala (1941)
E-pad an hanv 1941 Andre Guilcher, kelenner e lise Naoned a zeuas d'An Erge Vras evit sevel e fri war un darvoud dic'hortoz e bed an douaroniezh Stankenn an Oded eus Griffones betek Treoded. N'eo ket forzh piv an den en deus tremenet un doktorelezh war an douaroniezh e 1947 diwar-benn torosennadur Breizh ar c'hreisteiz etre Beg ar Raz hag aber ar Gwilun. Deuet eo eo goude-se da vezan kelenner e skol veur Nancy, La Sorbonne ha Brest. Brezhoneger e oa a orin eus an Enez Sun, sed ma noa skrivet e bennad er gelaouenn Arvor e 1942.
Le Stangala qualifié par Louis Le Guennec comme « Le plus extraordinaire paysage terrien de Cornouaille » n’a été étudié par les Géographes que relativement récemment. André Guilcher y a consacré quelques pages dans sa thèse « Le Relief de la Bretagne méridionale de la baie de Douarnenez à la Vilaine ». Ce Sénan, agrégé de géographie est professeur au lycée de Brest avant la guerre. Mobilisé, blessé au front près de Sarreguemines en février 1940, il reçoit la Croix de Guerre pour son courage. Revenu en Bretagne, il est nommé au lycée de Nantes ou il prépare sa thèse de doctorat. C’est ce qui l’améne à visiter notre Stangala pendant l’été 1941. Passionné par la Bretagne il écrit son périple en breton dans le journal « Arvor ». Il publiera toujours en breton un ouvrage de géographie sur les vallées marines et les gouffres de l’Océan (Kaniennoù ha traoniennoù mor). C’est cet écrit rare sur le Stangala que les Brezhonegerien Lestonan ont traduit ici. André Guilcher (1913-1993) est un des grands spécialistes mondiaux de la morphologie littorale. Il a enseigné dans les universités de Nancy, de la Sorbonne et de Brest.
[1] Pe Stank Ala, nepell diouzh milin Vollore emañ ar feunteun lec’h vez enoret Sant Ala pe Alar a zo anveet bremañ Stangala. N’emañ ket aze avat met pelloc’hik e tu ar sav-heol. Stank pe stankenn a vez graet e Bro Gerne eus un draonienn.
[2] Diouzh ar pezh a lavar ur marvailh e oa ur grifon o chom eno gwechall, da lavarout eo ur mell aerouant spontus a lonke ar merc’hed yaouank.


Pevare e oac’h o labourat aze ?